Nikolai Fredrik Severin Grundtvig (1783-1872)

Den danske presten og diktaren hadde idéen til folkehøgskulen i Norden.

• «Menneske først og kristen så»
• den glade kristendom
• «Sindets Munterhed»
• folkeleg danning utan lekser og eksamen
• det levande ord mot latinskulens kaldklokskap og åndsfiendskap
• historie, litteratur, det nasjonale, det nordiske og «megen Sang»

er sentrale idear i Grundtvigs pedagogiske syn. Grundtvig ville skape ein skule for livet. «Folkelig Dannelse og praktisk Duelighed» er Grundtvigs ord. Han ville gjenreise dansk-nordisk ånd mot den tysk-latinske ånd, og undervisningsmetoden var frå den døde bokstav til det levande Ord.

Bakgrunnen

• nasjonalkjensle
• bondereising og sosial radikalisme frå 1830-åra
• front mot embetsmannskulturen

Folkehøgskulen slo rot i Norden, og den fyrste skulen i Norge, Sagatun, vart grunnlagt ved Hamar i 1864. Folkehøgskulane hadde stor framgang i Norge dei fyrste åra. I 1874 hadde ein over 20 slike skular. Fleire fekk kort levetid. Som konservativ motvekt vart statlege amtskular oppretta frå 1872 og kristelege ungdomsskular frå 1893. Folkehøgskulane fekk ikkje statstøtte før i 1908, men fekk mykje å seia for nasjonsbygginga, ungdomsarbeid, målsaka og landsens ungdom på 1800-talet og framover.